جواب پرسش‌های تاریخی با انجام یک طرح تبارشناسی

به گزارش ایسنا، محمود تولایی، رییس مرکز تحقیقات ژنتیک انسانی نور، اعلام کرد: علم باستان‌شناسی، مطالعات و بررسی‌های باستانی همیشه تلاش داشته تا زوایای پنهان گذشته انسان را آشکار کند، در این میان ابزارهای زیادی به کمک این علم آمده و به ویژه در دهه‌های اخیر، این علم مسلح به علوم و ابزارهای نوینی شده است.

او با اشاره به جایگاه ویژه ژنتیک در میان دانش‌های نوین به دلیل ویژگی‌های خاص این رشته گفت: مطالعات ژنتیکی قادر است اطلاعات بی‌نظیری را در اختیار پژوهشگران قرار دهد که از این داده‌ها می‌توان نتایج ارزشمندی را مانند تبار انسان‌ها، مسیرهای مهاجرت، اختلاط، گسستگی و اشتقاق اقوام از یکدیگر، میزان قرابت انسان‌ها یا اقوام با یکدیگر،نسب‌شناسی و حتی تشخیص بیماری‌های ژنتیکی به دست آورد.

وی افزود: ماندگاری طولانی مولکول DNA و اتقان (استواری) بالای اطلاعات حاصل از آن باعث شده، داده‌های ژنتیکی علاوه بر تایید یا در مواردی ردِ برخی اطلاعات باستان‌شناسی، داده‌های جدیدی را نیز در اختیار قرار دهد که تا پیش از این در دسترس نبوده است.

او با بیان این‌که کشورمان به عنوان یکی از مهدهای تمدن بشری که بستر بسیاری از رویدادهای مختلف و متنوع انسانی بوده است، از نظر باستان شناسی دارای غنای کم نظیری است، افزود: به جز برخی مطالعات پراکنده، تا کنون از ظرفیت دانش ژنتیک در زمینه مطالعات باستان شناسی در ایران استفاده هدفمند و گسترده‌ای نشده است.

تولایی با اشاره به آغاز طرح تبارشناسی ژنتیکی ایرانیان باستان، با همکاری مشترک پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و مرکز تحقیقات ژنتیک انسانی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله در سال ۱۳۹۵ برای فراهم‌سازی زمینه‌های لازم گفت: پژوهشگران در تلاش هستند تا برای اولین بار با گسترش دانش ژنتیک باستانی به عنوان یک علم بین رشته‌ای،قدم‌های جدید و متفاوتی را در راستای مطالعات باستان شناسی ایران بردارند.

او با اشاره به آغاز کار مطالعه و نمونه‌برداری در مناطق مختلفی مانند سایت باستان شناسی منطقه تپه "حصار دامغان" مربوط به پنج هزار سال پیش با این هدف، افزود: استخراج DNA از نمونه‌های استخوان  با به کارگیری روش‌های پیشرفته مولکولی انجام می‌شود، همچنین DNA میتوکندریایی(mtDNA) برای بررسی "هاپلوتایپ‌ها" - ترکیبی از ژن‌های هم‌ردیف در مکان‌های مختلف روی کروموزوم که همراه با هم منتقل می‌شوند - و "هاپلوگروپ‌ها" –هر جهش ژنی یک هاپلوکروپ محسوب می‌شود- با هدف تعیین توالی ژنتیکی انجام شد.

وی به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: در یک بررسی همزمان، از نمونه‌های استخوان مربوط به روستای خرم آباد مشکین شهر که متعلق به سه هزار سال قبل بود نیز بررسی‌هایی انجام و با به دست آوردن توالی mtDNA، هاپلوگروپ و هاپلوتایپ مربوطه تعیین شد.

انتهای پیام